આજથી 24 વર્ષ પહેલા તત્કાલીન અટલ સરકારે રાજસ્થાનના પોખરણમાં સતત પરમાણુ બ્લાસ્ટ કરીને સમગ્ર વિશ્વને ચોંકાવી દીધું હતું. ‘ઓપરેશન શક્તિ’ હેઠળ કરવામાં આવેલા આ પરીક્ષણો દ્વારા ભારતે અતૂટ ઈરાદાઓ દર્શાવી મજબૂત ભારતને વધુ ઊંચાઈ અપાવી હતી. 11 મે અને 13 મે, 1998ના રોજ, NDA-ની આગેવાની હેઠળની અટલ બિહારી વાજપેયી સરકારે ખેતોલાઈ ગામમાં પોખરણ ફિલ્ડ ફાયરિંગ રેન્જ ખાતે પાંચ પરમાણુ પરીક્ષણો કર્યા હતા.
વિરોધમાં પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા
અટલ સરકારે પોખરણ-2 પરીક્ષણની સમગ્ર વ્યૂહરચના એટલી ગુપ્ત રાખી કે અમેરિકા અને તેના ઉપગ્રહો પણ થાપ ખાઈ ગયા હતા. કોઈને કોઈ માહિતી જ ન મળી કે ભારત આટલું મોટું પગલું ભરી રહ્યું છે. જોકે તેના વિરોધમાં અમેરિકા સહિત અનેક પશ્વિમી દેશોએ ભારત પર કડક નિયંત્રણો લાદી દીધા હતા. માત્ર ઈઝરાયેલે ભારતને સમર્થન આપ્યું હતું.
અટલજી પોતે પોખરણ ગયા હતા
સફળ પરમાણુ પરીક્ષણ પછી તત્કાલિન પીએમ અટલ બિહારી વાજપેયીએ કહ્યું હતું કે, આજે ભારતે પોખરણમાં ભૂમિગત પરીક્ષણ કર્યું. અટલજી પોતે તત્કાલિન સંરક્ષણ પ્રધાન જ્યોર્જ ફર્નાન્ડિસ સાથે પરીક્ષણ સ્થળ પર ગયા હતા.
આ પરીક્ષણથી ભારતની છાતી પહોળી થઈ ગઈ અને તે ઘોષિત અણુશક્તિ ધરાવતો દેશ બની ગયો. ત્યારે અટલજીએ નારો આપ્યો- ‘જય જવાન, જય કિસાન અને જય વિજ્ઞાન’. ત્યારથી, દર વર્ષે 11 મેને ‘રાષ્ટ્રીય ટેકનોલોજી દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
ડૉ. એપીજે અબ્દુલ કલામે મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી
તત્કાલિન સંરક્ષણ વૈજ્ઞાનિક, મિસાઇલ મેન અને 2002માં રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયેલા ડૉ. એપીજે અબ્દુલ કલામે 1998ના પરમાણુ પરીક્ષણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
પહેલી કસોટી 1974માં થઈ હતી
ભારત વિશ્વમાં પરમાણુ ક્રાંતિનું અગ્રેસર રહ્યું છે. ડો. હોમી જહાંગીર ભાભાએ તેને ઘણા સમય પહેલા જ જાગૃત કરી દીધો હતો. પરંતુ તેમના સપના કાવતરાથી ચકનાચૂર થઈ ગયા હતા. ત્યારપછી તત્કાલીન પ્રધાનમંત્રી ઈન્દિરા ગાંધીએ 18 મે 1974ના રોજ પોખરણમાં પ્રથમ પરમાણુ પરીક્ષણ કરીને વિશ્વના પરમાણુ સક્ષમ દેશોની યાદીમાં ભારતનું નામ નોંધાવ્યું હતું. પોખરણ-1નું નામ ‘બુદ્ધ સ્માઈલિંગ’ મૂકવામાં આવ્યું હતું. આ પછી 1995માં ભારતે વધુ પરીક્ષણો કર્યા પરંતુ વિશ્વ સમુદાયના કડક વલણને કારણે તે થઈ શક્યા નહીં.
